Introductie – Hindernissen als kans

Tegenkrachten duiken altijd op als je jezelf uitnodigt met je hele aandacht in het hier en nu te zijn. Sterker nog: als er nooit verzet, verveling, verwarring of andere obstakels tijdens een meditatie opduiken, dan is je werk waarschijnlijk niet grondig genoeg geweest.

Deze serie meditaties – uit het ‘Werkboek mindfulness: Op zoek naar jezelf’  –  geeft je inzicht in de meest voorkomende tegenkrachten en valkuilen in een meditatieve ontdekkingstocht naar jezelf. Vooral als je al wat ervaring hebt opgedaan met meditatie, zul je veel hebben aan de onderwerpen die je hier kunt beluisteren. Hindernissen worden kansen!

Je kunt deze oefeningen (plus nog 6 extra oefeningen) daarnaast ook vinden in het tweede hoofdstuk van het werkboek  mindfulness ‘Op zoek naar jezelf’.

Als we mediteren hebben we meestal een doel voor ogen. Bijvoorbeeld rust vinden. Of meer in het huidige moment leven. Jezelf beter leren kennen. Of beter leren omgaan met je drukte of je emoties. Onze doelen kunnen heel divers zijn.

Willen we succes boeken met onze meditatie, dan vraagt dit echter ín de meditatie om een houding, waarin we elke doelstelling loslaten. Ontspanning ontstaat niet door te streven naar ontspanning.  Als we  in onze meditatie stress opmerken en deze laten zijn, kunnen we ontstressen. Stress lost op door stress op te merken! In meditatie leren we onze doelen te bereiken op een paradoxale manier: door al ons streven los te laten.

In deze oefening kun je testen of dat ook bij jou zo werkt.

Innerlijke oordelen kunnen onze aandacht enorm gevangen houden. Ze kunnen onze meditatie soms zo verstoren dat we afhaken en opgeven. Hier een aantal veel voorkomende oordelen  op een rij:

Ik doe het vast niet goed.

Hier heb ik geen geduld voor.

Ik verveel me.

Anderen doen het vast beter.

Ik begrijp er niets van.

Ik heb hier geen zin in.

Herkenbaar? Innerlijke oordelen zijn zeer machtig, en trouwens niet alleen in je meditaties. We geloven ons oordeel volkomen, we identificeren ons ermee. We denken, dat het de waarheid is. We zouden een oordeel kunnen zien als een machtige persoonlijke droom.

In deze meditatie leer je wakker te worden uit de oordeel-droom. Wat ontdek jij als jij dit helder begint te zien?

Stilzitten en aanwezig zijn in het hier en nu brengt vaak na de eerste ontspanning juist lichamelijke en psychische onrust aan het licht. Ook onrust is een deel van onze levensenergie. Maar deze energie is enigszins chaotisch en in strijd met een ander deel van onze energie. Onze energie wil als het ware verschillende kanten op en raakt in strijd met zichzelf. Dat ervaren we als onrust. Het is heel verleidelijk om naar aanleiding van de onrust in gedachten over de onrust te schieten: “Hoe lang duurt dit nog? Zal ik toch niet opstaan en iets anders gaan doen?”

Als je deze gedachten gelooft en ernaar handelt, dan is je meditatie afgelopen. In deze oefening wordt je uitgenodigd om anders te reageren:

zodra je onrust in meditatie ervaart, nodig jezelf vervolgens uit getuige te zijn van die onrust. Blijf ermee in contact en wees open en nieuwsgierig naar de onrust zelf. Wees als een belangstellende wetenschapper die het fenomeen ‘onrust’ onderzoekt.

Ongeduld kan ons verleiden om af te haken in de meditatie. Wat is ongeduld?

Ongeduld verschijnt vaak in de vorm van een gedachte. We hebben er geen zin meer in en zijn ongedurig. Maar dat is niet alles. Samen met de gedachte van ongeduld is er ook een lichamelijk en energetisch ongemak. Eigenlijk is ongeduld een gedachte die gedreven wordt door een lichamelijk ongemak. Die onrust willen we liever niet voelen. Het vermijden van het onrustgevoel veroorzaakt vervolgens nog meer ongeduld, waardoor we de neiging krijgen in onze gedachten te schieten. En zo blijven we in kringetjes draaien.

Hoe kunnen we dit doorbreken?

Allereerst kun je je bewust worden van de ongeduldige gedachte. Vervolgens kun je onderzoeken waar in je lijf je de energie van ongeduld het meest voelt. Het is meestal een specifiek gebied in het lichaam. Nodig jezelf uit bij dit lichaamsgebied met mildheid en vriendelijkheid aanwezig te zijn. Wat ontdek je dan?

Als we leren mediteren, kan het voorkomen, dat we heerlijk ontspannen om vervolgens in slaap te vallen. Het is een gewoontepatroon uit ons dagelijkse leven, waarin we ontspanning aan slaap koppelen.

Het kan natuurlijk zijn dat we erg moe zijn. Dan is het inderdaad het beste om gewoon te gaan slapen. Maar als we redelijk uitgerust zijn, gaan mediteren en dan in slaap vallen, is ons gewoontepatroon aan het werk.

In meditatie leren we te ontspannen zonder in slaap te vallen. We leren ontspanning te combineren met wakkerheid en alertheid.

In deze oefening krijg je een aantal praktische suggesties om in je meditatie met slaperigheid om te gaan.

Als we gaan zitten voor onze meditatie, dan komen we meestal uit de drukte van ons leven. De drukte is ons vertrouwd, ook al hebben we er misschien last van. Als we dan stoppen en ons richten op onze ademhaling, dan willen we graag terug naar die vertrouwde opwinding. We willen eigenlijk liever wat gamen op de computer, nog een keer op facebook kijken of de televisie aanzetten. We voelen ons onthand als we niet meer te doen krijgen dan het volgen van onze adem. Een van onze reacties kan dan zijn, dat we ons vervelen.

In meditatie wordt juist verveling onze kans om onszelf beter te leren kennen. Het vraagt wel om de moed om verveling onder de loep te nemen. Wat is dat eigenlijk, die verveling?

In deze meditatie krijg je hiervoor een paar wonderlijke suggesties. Er blijkt leven te zitten in verveling!

Hartelijke groet van het team van de Academie voor Open Bewustzijn