Wat is leven? We denken vaak dat dit onze emoties zijn. Dat emoties zoals blijheid, boosheid, bedroefd of trots zijn ons leven kleur geven. Dat klopt, maar is dat alles? In de interpersoonlijke neurobiologie wordt ook aandacht gegeven aan sensaties. Wat zijn sensaties? En waarom zijn ze belangrijk? Sensaties zijn onze directe lichamelijk ervaringen die door onze uiterlijke en innerlijke zintuigen tot stand komen. Onze innerlijke zintuigen zijn daarbij een fenomeen waar wij nauwelijks op letten. We leren hier niets over op school, in onze opvoeding lijkt er geen plaats voor te zijn. Maar onze innerlijke zintuigen zijn wel heel dichtbij en worden door iedereen ook ervaren, maar dan onbewust.

Interoceptie

Waaruit bestaan onze innerlijke zintuigen? Bij voorbeeld uit het waarnemen van de zwaartekracht in ons lichaam. Of het ervaren van warmte of kou in ons lichaam. Of van stroming of stagnatie in een van onze ledematen. In de interpersoonlijke neurobiologie wordt dat interoceptie genoemd: ons vermogen om onze innerlijke, lichamelijk staat van zijn op te merken.

De bouwstenen van emoties

Sensaties zijn als het ware de bouwstenen, waaruit emoties voortkomen. Neem bij voorbeeld de emotie blijheid. Blijheid is een gevoel, maar hoe weten we dat? Omdat we het zich direct in ons lijf uitdrukt. En hoe drukt het zich dan uit? Misschien door een versnelde hartslag, of door een warm gevoel in onze hartstreek of doordat er een zindering door onze ledematen gaat. Het kan van alles zijn, maar het zijn wel gevoelens die we direct en concreet in ons lichaam ervaren. Blijheid heeft dus een fysiologische uitdrukking middels de sensaties in ons lichaam.

De intelligentie van ons lichaam

Als je sensaties bewust aandacht schenkt, gaat er een wereld voor je open. Een wereld, waarin je jouw emoties als het ware veel intiemer en directer leert kennen. Een wereld voorbij denkbeelden en oordelen, waarin je rechtstreeks contact maakt met het leven in jou. We ontmoeten als het ware de intelligentie van ons lichaam, de creativiteit van lichaamsprocessen, die onherroepelijk tot een gevoel van welzijn leiden. Aandacht voor uiterlijke en innerlijke sensaties verreikt het directe contact met het leven. Het is het kleurrijke bewustzijn van dit huidige moment.

Confrontatie

Bewust worden van sensaties kan ook confronterend zijn, als we ons niet lekker voelen, piekeren of ons gestrest voelen. Door ons lichaam niet te voelen en ons af te leiden door externe prikkels (werk, sociale media, feestjes), kunnen we onze sensaties tijdelijk uit de weg gaan. Maar hebben we de moed om de ongemakkelijke sensaties open en zonder oordeel tegemoet te treden, dan antwoord ons lichaam binnen de kortste keren met gevoelens, die ons helpen de stress op te lossen.

Mindfulness

Dit is een wonderlijke natuurwet: alles wat we aandacht geven op een open en niet-veroordelende manier, heeft de neiging zich te ontspannen en weer mee te doen aan de innerlijke dans van gezondheid. We kunnen leren onze aandacht bewust te richten op onze sensaties en ons daarmee een enorme dienst bewijzen: we leren weer samenwerken met de intelligentie van ons lichaam. Dit is mindfulness in de notendop.

 De Academie voor Open Bewustzijn verzorgt sinds 2010 opleidingen, workshops en trainingen op het gebied van mindfulness en communicatie. We werken met de eeuwenoude wijsheid uit het boeddhisme én met de nieuwste inzichten uit de neurowetenschappen. Kijk hier en leer meer over ons aanbod.