Je midden als veiligheidsanker
Blog 4 in de serie neuro-sensitieve meditaties
Ieder mens kent een aantal ervaringen van fundamentele veiligheid. Zelfs mensen die te maken hebben met trauma. Het zijn als het ware oerervaringen van gedragen zijn en vertrouwen. Wat zijn deze oerervaringen?
Aarde en adem
Bij begin van ons leven – na onze geboorte en buiten de veilige omgeving van de baarmoeder – merken we op dat ons lichaam gedragen wordt door de aarde. De grond onder ons is stabiel. Wij hoeven niets te doen. De grond is een veilig anker. De zwaartekracht is als het ware onze oermoeder, die ons draagt.
We ervaren ook dat we buiten de baarmoeder moeten en willen ademen en dat die adem vanzelf komt en gaat. Bij iedere in- en uitademing merken we dat het leven ons verzorgt door de toevoer van frisse energie en de afvoer van verbruikte energie. We hoeven de adem niet te ‘maken’. Wij hoeven niets te doen. Het leven ademt ons. Ook dat is een oerervaring van fundamentele veiligheid. De ‘oermoeder’ adem.
Het midden als veiligheidsanker
Als we dan als baby onze eerste bewegingen maken om de omgeving te verkennen, leren we dat we een midden hebben. We leren ons hoofd vanuit dit midden te draaien, en ogen en oren te richten naar een zintuigelijke prikkel uit onze omgeving: de stem van onze moeder, de geluiden in de omgeving. De oriëntatierespons is hier werkzaam. Een oeroud vermogen, dat we met alle zoogdieren delen om veiligheid en onveiligheid te detecteren.
Het midden van ons lichaam – de ruggegraad – helpt ons onze omgeving te verkennen. We kunnen hierdoor niet alleen het hoofd draaien, maar we leren ook ons gewicht te verplaatsen, te rollen, te zitten, te kruipen en te staan, en later ook te rennen, te dansen en te wedijveren in sport en spel. We leren ons midden kennen als betrouwbare spil waaromheen we kunnen bewegen om het leven te verkennen. Een spil, van waaruit we kunnen uitreiken naar de wereld en weer kunnen terugkeren naar onszelf. We merken op dat het midden van ons lichaam een anker van balans en veiligheid is.
Schommelen
Ons midden leren we kennen omdat we rond ons midden bewegen. We zijn soms uit ons midden en keren terug naar het midden. De meest veilige manier van deze ervaring van uit-het-midden-zijn is schommelen. Schommelen leren we al in de baarmoeder kennen, omdat onze moeder loopt en beweegt, maar ook omdat onze moeder ademt en wij misschien een kleine beweging ervaren in het vruchtwater die steeds weer terugkeert naar een punt, waar het rustig wordt.
De ervaring van schommelen geeft ons zekerheid over onze plek in de ruimte. In het begin van ons leven liggen we daarom in een wiegje dat kan schommelen (zo was dat tenminste vroeger) en even later leren we door trappelen een maxi-cosy tot schommelen te brengen. Later als kind zijn we dol op schommelen. En nog later, als we groot zijn dagen we onszelf uit door de meest gewaagde schommelingen te ondergaan op de kermis. En als we wat bedaard en bejaard zijn schaffen we misschien een schommelstoel aan. Steeds weer keren we terug naar het veilige midden. Een ervaring die we in alle levensfasen steeds weer opzoeken.
Veilig uit het midden – veilig in het midden
Als baby werden we gewiegd, als we getroost moesten worden. Maar ook in ons volwassen leven zijn er momenten van wiegen en schommelen. Vrienden en geliefden omarmen elkaar en wiegen vaak in elkaars omarming. Tijdens een meditatie kun je soms zien dat mensen licht schommelen (als je tenminste niet bij een strenge meditatie-school in de leer bent). Schommelen ontstaat ook vaak in therapie als we iets hebben geïntegreerd en ons autonome zenuwstelsel zich herstelt terwijl er pijn of verdriet verwerkt wordt.
Kortom: Schommelen is een van onze oerhulpbronnen om ons te reguleren richting veiligheid. We komen terug in ons midden en zijn diep verbonden met de ervaring dat we ritmisch in contact zijn met het leven. Na elke verkenning die het leven van ons vraagt kunnen we veilig terugkeren in ons midden, waar onze eigen plek is.
Het mooie hierbij is: we kunnen schommelen inzetten om via ons lichaam naar veiligheid te navigeren. We kunnen via bewuste schommelende bewegingen een ervaring opwekken waarin we een veilig en dynamisch midden beleven. In de volgende oefening ‘De Lemniscaat’ kun je zelf ervaren hoe je deze oerhulpbron in jezelf kunt activeren.
De lemniscaat
- Ga staan en zorg ervoor dat je voeten schouder breed staan, recht onder je heupen. Neem de tijd om te voelen hoe je in de ruimte staat. Neem de stabiliteit in je voeten waar. Gun jezelf een aantal ademhalingen de tijd om dit op te merken.
- Richt je aandacht nu op het midden van je bekkenruimte. Ongeveer drie vingers breed onder de navel en twee vingers breed naar binnen. Adem een aantal keren naar dit middelpunt.
- Beschrijf met je handen een liggende 8, een lemniscaat, ongeveer op heuphoogte. Alsof je deze 8 op een enigszins lage tafel tekent. Laat je bekken meebewegen. Merk daarbij steeds weer op dat de beweging door het midden gaat, en in je stuitje het middelpunt heeft.
- Laat de lemniscaat steeds groter worden. Volg daarbij wat je handen, armen, je hele lichaam vanzelf plezierig vinden. De twee lussen van het lemniscaat mogen nu in alle dimensies van de ruimte gemaakt worden: rechts, links, naar boven, naar beneden, naar achter of naar voren.
- Hoe groot of wijd je beweging ook is, merk op dat de beweging toch steeds weer terugkeert naar het midden in je bekkengebied.
- Laat nu de beweging steeds kleiner worden. Merk hier ook weer op dat de beweging steeds weer door het middelpunt in je bekken gaat, hoe groot of hoe klein de beweging ook is.
- Laat tenslotte de beweging zo klein worden, dat die aan de buitenkant niet meer te zien is. Blijf voelen, dat de lemniscaat er nog steeds is met zijn twee lussen naar rechts en naar links, hoe klein ook.
- Neem nu de tijd om stil na te voelen. Kun je waarnemen dat in je midden van je lijf nog steeds dynamiek en beweging is? In een klein dynamisch en levendig puntje?
Nieuwsgierig naar meer? Onze opleiding Neuro-Sensitieve Mindfulness start binnenkort. We leiden je op tot (neuro-sensitieve) mindfulness-trainer en mindful coach.
Klik hier en lees meer over ons aanbod.
