Dorsale vagus in de veilige modus

Herinner je een moment waarbij jij voelde dat je ontspannen was. Een moment van rusten en herstellen. Dat kan heerlijk alleen in je bed zijn, maar ook gezellig samen op de bank. Of, in een diep stil samenzijn met een net geboren baby. Het kan ook een moment van verstilling zijn in de natuur of een herinnering aan een meditatie. Kies één herinnering.
Hoe reageert je autonome zenuwstelsel op deze herinnering? Wat zijn de tekenen in je lichaam bij de ervaring van rusten en herstellen? Waar in je lichaam neem je dit waar? En wat merk je dan op? Hoe gaat dan je adem? Hoe ervaar je de ruimte om je heen? Neem hiervoor de tijd en schrijf het op in je persoonlijk profiel.

Sympathicus in de veilige modus

Herinner je een moment dat je uitbundig en energiek was. Misschien tijdens een wedstrijd, of bij het leveren van een (sport)prestatie. Misschien een moment van plagen en humor, van uitdagen of uitgedaagd worden. Je kunt je ook een moment van tevredenheid en voldoening herinneren b.v. na een project of taak die je goed hebt kunnen afronden.
Kies nu één moment.
Wat gebeurt er in jouw autonome zenuwstelsel, als je deze herinnering oproept? Hoe reageert je adem? Je gevoel van ruimte?
Noteer in je persoonlijk profiel wat je waarneemt. Geef aandacht aan de specifieke reacties in je lijf die hierbij vanzelf ontstaan tijdens zo’n herinnering. Merk eventueel de verschillen op met de kenmerken die je bij de dorsale vagus ontdekte.

Ventrale vagus in de veilig modus

Herinner je een moment dat je met een vriend samen was. Een moment waarin er vanzelfsprekend begrip was, waarin jullie elkaar aanvoelden en aanvulden. Een moment waarbij je je gezien en gehoord voelde en de ander zich door jou gezien en gehoord voelde.
Je kunt ook denken aan een moment op je werk, een moment van samenwerking waarin ieder tot zijn recht kwam. Een moment van ventrale veiligheid kan ook optreden in een groep, waarbij er een gevoel van gemeenschap is en de onderlinge verschillen niet storen maar juist kleur en levendigheid geven aan het samenzijn.
Hoe reageert je autonome zenuwstelsel op deze beschrijving? Kies één moment. Neem waar hoe je lichaam reageert als jij je een fijn samenzijn herinnert. Wat merk je op? Merk je misschien op dat er ergens iets stroomt of zakt? Wat zijn de lichamelijke tekenen waardoor jij je veilig verbonden voelt? Verandert je adem? Je gevoel van ruimte? Is er een verschil met de eerste twee ervaringen? Noteer dit allemaal in je persoonlijk profiel.

Ventrale vagus in de onveilige modus

Herinner je nu een moment waarin het in de communicatie stroef liep. Een moment van misverstand, misschien onbegrip. Of een moment waarbij je en onprettige boodschap moest brengen of zelf een onprettige boodschap ontving. Kies één moment.
Hoe reageert je autonome zenuwstelsel op deze herinnering? Hoe reageert je lijf? En waar voel je dit? Hier is het extra belangrijk om niet naar denken of emoties te gaan. Merk alleen op wat er in je lijf gebeurt n.a.v. deze stressvolle herinnering.
Schrijf op wat je hierbij opvalt en hou het onderzoek kort.

Mocht deze herinnering voor jou pittig zijn, keer dan terug naar een van de eerste drie herinneringen en voel opnieuw hoe dat is in je lijf. Je verankert je autonome zenuwstelsel hierdoor weer in veiligheid. Het kan zijn dat het enige tijd duurt voordat je weer de prettige gewaarwording in je lichaam kan voelen. De veilige gewaarwording kan ook iets afgezwakt zijn. Dat is niet erg. Stress ontstaat snel en laat een grotere indruk achter. Herstel naar veiligheid is een trager proces en vraagt om bewuste en geduldige aandacht. Gun jezelf daarom de tijd om opnieuw contact te maken met de prettige herinnering plus de lichamelijke gewaarwordingen in je lijf die hierbij horen.

Als je nog een uitdaging aan wilt gaan, onderzoek dan verder. Zo niet, stop hier met de oefening door nog een keer naar één van de eerste drie herinneringen van veiligheid terug te gaan, die goed voor je werkte.

Hier de beschrijvingen als je verder wilt gaan met het onderzoek naar de onveilige kant van jouw persoonlijk profiel:

Sympathicus in de onveilige modus

Denk nu aan een situatie die jij als moeilijk ervaart. Misschien voel je je boos, geïrriteerd, aangevallen of verontwaardigd. Let op: hier is de verleiding groot om over de situatie na te denken. Ga in plaats daarvan met je aandacht naar je lichaam. Hoe reageert je autonome zenuwstelsel bij het beeld en de herinnering van de ‘moeilijke situatie’? Voel je niet verantwoordelijk voor de reactie in je lijf. Die komt vanzelf en automatisch op. Noteer in de persoonlijke profielkaart hoe je lijf hierop reageert.
Voel je je overvallen door je lichaamsreactie? Of voelt het als te veel of te heftig?
Dan is het beter om terug te navigeren naar een van de eerste drie veilige herinneringen en aandacht te besteden aan de lichamelijk tekenen die erbij horen. Gun jezelf de tijd om hier uit te rusten.

Ook hier weer kun je besluiten om je onderzoek af te ronden. Eindig dan altijd met een van de herinneringen van de eerste drie staten en neem opnieuw waar hoe dat in je lijf voelt.

Dorsale vagus in de onveilige modus

Als je nog een uitdagende herinnering wilt onderzoeken, ga dan verder:

Herinner je nu een moment waarbij jij je aan je lot overgelaten voelde. Een moment van hulpeloosheid. Misschien zelfs een moment van wanhoop. Welk beeld komt er dan op? Hoe reageert je lijf op dit beeld of de herinnering? Let op: het kan zijn dat je ‘niets’ voelt. Ook dat is waardevolle informatie. ‘Niets voelen’ is een van de beschermingsreacties van ons autonome zenuwstelsel bij een ervaring die te veel was. Blijf hier heel kort bij stilstaan, zodat je weer weet hoe dat voelde. Noteer wat je hierbij opvalt.
Keer vervolgens terug naar een van de veilige herinneringen en gun je de tijd om hier uit te rusten. Het kan een tijdje duren, voordat je de veilige gewaarwordingen weer kunt voelen. Gun jezelf hier alle tijd voor.

Kijk nu nog eens naar je persoonlijke profielkaart.

Wat heb je ontdekt?

Welke ontdekking zou nuttig kunnen zijn om in het dagelijkse leven sneller te resetten naar veiligheid en veerkracht?