De levende eigenschappen van de vijf hersenzenuwen

Deze vijf hersenzenuwen lijken misschien een technisch verhaal  maar hierachter verbergt zich de levende werkelijkheid waarin we van moment tot moment op anderen en onszelf reageren. Deze vijf hersenzenuwen zijn de werktuigen om ons en onze sociale gemeenschap te voelen, te zien, te horen en te kennen. Het zijn ook de werktuigen om anderen het gevoel te geven gezien, gehoord en gevoeld te worden.
De samenwerking van deze vijf heet daarom niet voor niets ‘het sociale zenuwstelsel’. Als het systeem gezond functioneert, dan weet ons lijf en brein dat we thuis zijn, gewild, gewaardeerd en geliefd. Dit is in deze tekeningen prachtig uitgedrukt en vormgegeven door Bianca Snip.

Dit is wat elk van de vijf hersenzenuwen ons brengt:

🧠 De drielingzenuw (rood in de tekening) zorgt voor de gevoeligheid van het gezicht en de hoofdhuid.

🧠 De aangezichtszenuw (groen in de tekening) zorgt voor gelaatsuitdrukking en mimiek, emotionele expressie en oogexpressie. Maar het is ook betrokken bij  ‘innerlijke expressie’ en reageert sensitief op wat we horen, proeven of wat ons tot tranen toe raakt.

🧠 De tong-keelzenuw (hemelblauw in de tekening) zorgt voor de waarnemingen in een deel van onze tong, keelholte en strottenhoofd, voor de sensitiviteit van voedselinname en zuigen.

🧠 De nervus vagus (oranje en  richting hart geel in de tekening) is de belangrijkste en meest vertakte van alle hersenzenuwen. Hier heeft die ook zijn naam aan te danken: de vaguszenuw is als een vagebond overal in het lichaam te vinden. De nervus vagus heeft de functie veiligheid of gevaar waar te nemen. Dit wordt neuroceptie genoemd.
De nervus vagus ‘reist’ door het hele lichaam en wel in twee richtingen: vanaf de hersenen naar beneden naar hart, longen en de organen onder het middenrif in onze buik, en van de buik en organen onder en boven het middenrif terug naar de hersenen.

Daarnaast bestaat de nervus vagus uit twee aparte ‘takken’:

• de ventrale vagus loopt vanaf de hersenstam naar hoofd, hart, longen en de kleine spieren in de keel en keelholte, stembanden, strottenhoofd en middenoor. Het is het instrument van ons meest verfijnde deel van onze sociale communicatie en gebeurt via verschillende zintuigen en lichaamshoudingen:

💫 via de ogen (de sociale blik),
💫 door de gezichtsuitdrukking,
💫 door de intonatie en melodie van de stem (prosodie) en
💫 door de houding van het hoofd (vast of beweeglijk, recht of schuin).

• de dorsale vagus (oranje in de tekening) loopt vanaf de hersenstam naar het hart en de longen maar vertakt zich dan voornamelijk verder onder het middenrif naar de diverse organen:  de maag, de milt, de lever, het spijsverteringskanaal, de dikke darm, de blaas en het geslacht. De dorsale vagus zorgt voor onze meest basale veiligheidsbehoeften.

🧠 En tenslotte is er de bijkomende zenuw (in de tekening lichtblauw), die twee belangrijke spiergroepen innerveert, die verantwoordelijk zijn voor de beweging van het hoofd, nek en schouders. Het zijn onze  bewegingen van het hoofd die contact en resonantie communiceren, en die bijdragen tot onze omgevingsoriëntatie.

De ventrale vagus en de vier andere hersenzenuwen werken nauw samen om de liefde of de angst van het hart zichtbaar en hoorbaar te maken. Zodat we niet aan ons lot overgelaten zijn in tijden van nood en vreugdevolle resonantie kunnen ervaren in tijden van overvloed. We zijn gemaakt voor verbinding!