Het doel van een mindfulness-training is niet zich goed te voelen. Nee, waarom het gaat is om ons bewust te worden van aandachtsprocessen. Maar als dit bewustwordingsproces zonder veiligheid, welzijn en vreugde gaat, dan zijn dat geen goede condities.
We kunnen 20 minuten stil zitten en ons daarbij 20 minuten op onze kop geven. Dat is geen meditatie. Onze innerlijke criticus hoort niet de leiding te hebben. Onze stress en ons lijden kan namelijk niet getransformeerd worden vanuit stress en ongemak. Onze stress kan wel getransformeerd worden in een bedding van goedheid. Voordat we op een heilzame manier hiertoe in staat zijn moeten we dus eerst voor condities zorgen, waarin we toegang hebben tot onze fundamentele gezondheid.
Een veilige bedding
In het boeddhisme wordt daarom bij het begin van een meditatie toevlucht genomen. Wat betekent dat in een hedendaagse seculiere context? Het betekent dat we eerst voor een goede, veilige bedding zorgen. Een veilige bedding voor onze geest en een veilige bedding voor ons lichaam. We kunnen b.v. door een meditatieve lichaamsaanraking zorgen voor een vreugdevolle conditie in ons lijf. Dan worden ook onze gevoelens kalmer, en onze gedachten rustiger. Voor ons lichaamsbewustzijn betekent rust en kalmte veiligheid.
Een lichaamsmassage brengt welzijn in het lichaam. Er wordt oxytocine aangemaakt door aanraking en streling van onze huid. Daarvoor hebben we de ander niet nodig. Het gebeurt namelijk ook als we onszelf aanraken. Oxytocine is een van de ‘geluksstofjes’ die ons lichaam aanmaakt als we ons veilig, tevreden en verbonden voelen.
Veiligheid ondersteunen in ons brein en lichaam
Soms is het ook al genoeg om bij begin van de meditatie onszelf de vraag te stellen: “Is er iets op dit moment in mijn lichaam, wat zich enigszins ok voelt?” Dat kan iets heel eenvoudigs zijn, zoals de ervaring van zwaartekracht in ons lichaam of de ervaring van onze adem die moeiteloos en vanzelf gaat. Vervolgens focussen we hier wat langer op en geven ons hierdoor gelegenheid op te merken, dat we naar veiligheid niet hoeven te zoeken maar dat veiligheid er al natuurlijkerwijs is. Blijven we hier een paar ademhalingen lang bij stil staan, dan kan zich een gevoel van veiligheid vestigen in ons lichaam en in ons brein. Ons brein ontwikkelt neuronale paden voor een ervaring van gemak en veiligheid.
Veiligheid voor onze mind
Daarnaast zorgen we voor veiligheid van onze mind. Hoe doen we dit? Dat kan op verschillende manieren. B.v. door je te richten op iets waarvoor je dankbaar bent. Of door te denken aan een vriend die jou onvoorwaardelijk steunt en lief heeft. Of door een symbool van onze innerlijke vriend te zoeken en in onze handen te nemen. Zo zorgen we voor condities waarin we veerkrachtig genoeg zijn om onze stress onder ogen te zien in een veilige bedding. We kunnen ervan leren op een veilige manier.
Goede voorbereiding
Als je nu gaat zitten om te mediteren, vaar je veilig. In een bedding van goedheid is het mogelijk om alle aandachtsprocessen onder ogen te zien. Ook de ‘onveilige’ aandachtsprocessen. Vanuit een bedding van goedheid kun je je stress onder ogen zien en klopt het helemaal als we zeggen:
Stress lost op door stress op te merken!
Deze blog is geschreven door Dorle Lommatzsch, hoofddocent van de Academie voor Open Bewustzijn. De Academie voor Open Bewustzijn verzorgt sinds 2010 opleidingen, workshops en trainingen op het gebied van mindfulness en communicatie. We zetten ons in voor vredesonderwijs en maatschappelijke vernieuwing in allerlei vormen. Kijk hier en lees meer over ons aanbod.