Van angst naar vertrouwen
Hier een kleine oefening met de titel ‘Van angst naar vertrouwen’. In deze korte blog lees je over de neurowetenschappelijke achtergrond van de vier stappen die van angst naar vertrouwen leiden.
Je aandacht richten op zwaartekracht
Een van de gemakkelijkste manieren om gevoelens van veiligheid bij onszelf op te wekken is het ervaren van zwaarte in ons lichaam. In het brein zijn er twee detectoren die bepalen of iets veilig of onveilig is: de amygdalae. Je zou ze kunnen vergelijken met rookmelders. De amygdalae zijn onderdeel van ons emotionele brein, het limbische systeem. Bij het waarnemen van zwaarte en stabiliteit ontstaan er prettige en veilige gevoelens.De amygdalae worden hierdoor gekalmeerd en geven signalen van veiligheid af naar de hersenstam, de diepste laag in ons brein. De hersenstam zorgt dat we alle automatische functies die we voor ons overleven nodig hebben goed functioneren zoals onze adem en ons gevoel van evenwicht.
Je aandacht richten op de adem
Daarnaast is het verlengen en verdiepen van onze adem een van de meest eenvoudige manieren om te kalmeren en veiligheid bij onszelf op te wekken. Dit wordt o.a. in de hersenen gereguleerd door de insula. De insula is ook onderdeel van ons emotionele brein, het limbisch systeem. Via de insula zijn we gevoelig voor de adempatronen van onszelf en anderen. Is onze ademhaling lang en diep dan wordt dit als veilig geïnterpreteerd en kunnen de amygdalae, die de taak hebben gevaar te detecteren, kalmeren. De gekalmeerde amygdalae signaleren vervolgens aan de hersenstam dat het veilig is.
Je aandacht richten op ruimte
Ons emotionele brein – het limbisch systeem – blijkt ook te ontspannen als we ons richten op het waarnemen van ruimte. Onze ruimtelijke oriëntatie is in het brein verbonden met de hippocampus. Ook de hippocampus is onderdeel van ons emotionele brein. Door simpelweg aandacht te schenken aan de ruimte voor, achter, links, rechts, boven en onder ons signaleert de hippocampus aan de amygdalae dat het veilig is en nemen gevoelens van stress af. Voorwaarde is natuurlijk wel, dat de directe fysieke omgeving ook echt veilig is.
Je voorstellingsvermogen inzetten
Tenslotte worden we uitgenodigd aan een vriend of geliefde te denken, waarbij wij ons gezien en geborgen voelen. We maken hier gebruik van het slimste deel van ons denkende brein: de prefrontale cortex. Door de prefrontale cortex kunnen we ons iets voorstellen b.v. een vriend, die ons doet glimlachen. We kunnen hier kiezen op wie of op wat we onze aandacht willen richten. Een deel van de prefrontale cortex – de orbitofrontale cortex – heeft hierbij een cruciale rol. De orbitofrontale cortex is diep verbonden met de oer-interactie van mens tot mens. Is de interactie (in de herinnering of in het dagelijkse leven) veilig en warm? Dan gaan de amygdalae op veilig en ontspant onze hersenstam.
Kort samengevat:
Voel de zwaarte in je lichaam.
Geef aandacht aan je adem.
Merk op dat er ruimte is om je heen.
En denk aan een persoon die een glimlach op je gezicht weet te toveren.
De aarde draagt mij.
Ik neem de tijd om te voelen wat dit me geeft.
Mijn lichaam ademt vanzelf.
Daar hoef ik niets voor te doen.
Hier sta ik even bij stil.
Er is ruimte om me heen: achter, voor, links, rechts, boven en onder me.
Fijn, om even bij stil te staan.
Ik denk nu aan iemand die me doet glimlachen.
Hier wil ik nu drie minuten van genieten.
Deze blog is geschreven door Dorle Lommatzsch, hoofddocent aan de de Academie voor Open Bewustzijn.
De Academie verzorgt sinds 2010 opleidingen, workshops en trainingen op het gebied van mindfulness en communicatie. We zetten ons in voor vredesonderwijs en maatschappelijke vernieuwing in allerlei vormen. Klik hier en lees meer over ons aanbod.
Dag Dorle,
Wat een heerljik, direct, helder en praktische vertaling van je diepe inzicht en grote gevoeligheid.
Ik denk dat niet alleen de aarde, maar ook jij een steun bent voor veel mensen.
Groet Guri de Blok
Dank je wel, Guri, voor je hartelijke feedback!