Je bekijkt nu De basis van mindful communiceren

De basis van mindful communiceren

Blog 1 in de serie Mindfulness in Relaties

Wat hebben we nodig als we mindfulness in onze relaties willen brengen? Als we ons in deze kunst verdiepen is het goed om allereerst bewust te worden van de onderliggende principes die aan mindful communiceren ten grondslag liggen. In deze blog leer je de ‘ingrediënten’ kennen die de basis vormen van een communicatie die het beste in onszelf en in onze relaties aan het licht weet te brengen.

Het eerste principe: Aanwezig zijn

Wie kent niet de magie van het stil bij een vriend zitten? Het moment dat geen woorden meer nodig zijn terwijl er een diepe ontmoeting plaats vindt? Dit magische moment ontstaat alleen als we bereid zijn onvoorwaardelijk aanwezig te zijn, hier en nu. Een aanwezigheid die ruimte maakt voor jezelf, de ander en de relatie. Aanwezigheid is een soort oercommunicatie, die aan alles voorafgaat. Hier is het woordloze het meest sprekende. Deze oercommunicatie wordt gekenmerkt door een innerlijke houding van onvoorwaardelijke openheid waardoor we in een veilige bedding onszelf en de ander kunnen ontmoeten. Daarbij is het goed ons te realiseren dat onze plek hier – in het lichaam en in de sensitieve ruimte om ons heen – de enige plek is die we hebben om het wonder van onze ontmoeting te verkennen. Onze aanwezigheid vraagt dus om een diep rusten in onszelf.

Het tweede principe: Aandachtig zijn

Net als in onze individuele beoefening geldt ook voor mindful communiceren dat we open, vriendelijke en niet-oordelende aandacht geven aan wat er is. Mindful-zijn-in-relaties voegt hier nog een dimensie aan toe. We schenken ook bewuste aandacht aan ons ‘relationele veld’. Om dit relationele veld te kunnen verkennen hebben we dezelfde basisvaardigheden nodig, die we ook in onze individuele mindfulness-beoefening trainen. We blijven daarom aandacht hebben voor de bekende ‘bouwsteentjes’ van onze mindfulnesstraining: de lichamelijke waarnemingen, de emoties en de gedachten. We worden ook nu gevraagd getuige te zijn en open, nieuwsgierig en zonder oordeel gade te slaat hoe deze bouwsteentjes zich tot elkaar verhouden. Dit is de basis waardoor we veilig kunnen onderzoeken wat er gebeurt als we ons mindful op onze relaties richten.

Het derde principe: Veiligheid eerst

Wat is er nodig om een sfeer te creëren waarin we elkaars natuurlijke rijkdom kunnen ontdekken? Wat draagt ertoe bij dat we ons vertrouwd genoeg voelen om ook onze angst, pijn, boosheid of teleurstelling te erkennen en te exploreren?
Veiligheid is in dit leerproces een eerste vereiste. Daarom heeft mindful communiceren extra aandacht voor de tekenen van veiligheid en onveiligheid bij onszelf en bij de ander. We leren de cognitieve, emotionele en de fysieke tekenen van onveiligheid herkennen en respectvol een plek te geven. We leren hoe we dit bij onszelf en bij de ander kunnen opvangen. Met een houding van compassie én met milde aandacht voor onze stressreacties. Met aandacht voor het lichaam en onze adem als eerste veiligheidsanker. We leren hoe we onszelf en de ander kunnen aanmoedigen een fysiologische staat op te zoeken die veilig voelt. Die ontspannen is én vitaal. Van hieruit kan er een exploratie plaats vinden waarbij er genoeg veerkracht is voor een onderzoek naar de uitdagingen en mogelijkheden die er op dit moment zijn.

Het vierde principe: De taal van het lichaam verkennen

Het principe van ‘veiligheid eerst’ brengt ons meteen naar het volgende principe, waarbij ons lichaamsgewaarzijn een belangrijk element vormt in onze bijdrage aan veilige communicatie. Waarom het lichaam? Zoals we als mindfulness-beoefenaars weten is ons lichaam geen ding dat functioneert maar een wezen dat ons informeert. Het lichaam heeft een eigen intelligentie, die ons helpt op te merken wat onze geest vervormt, vergeet, verzint of ontkent. Het lichaam is een hoeder van ‘vergeten’ informatie met een geheugen dat vele malen de capaciteit overstijgt die ons mentale geheugen kan leveren. Als we naar de signalen van ons lichaam luisteren zijn we gewoonweg vollediger geïnformeerd. Dat geldt niet alleen voor ons individueel maar zeker ook voor de dynamiek in onze relaties. De niet-verbale lichamelijke expressie binnen onze relaties – onze gebaren en onze lichaamshoudingen – zijn daarom directe wegwijzers naar onze verborgen emoties en onbewuste gedachten. Het is de non-verbale communicatie, die de meeste impact heeft op onze onderlinge interactie. Als we mindfulness in onze relaties brengen zijn we ons hiervan bewust. We dragen er zorg voor dat deze rijke bron van informatie ook in onze relaties in een bedding van vriendelijke en respectvolle aandacht aan het licht kan komen.

Het vijfde principe: Wij-ruimte

Als we mindfulness in onze relaties brengen doen we dit met de vaardigheden die we reeds hebben geleerd in onze individuele beoefening. Maar we voegen nu een nieuw veld van onderzoek toe: we hebben aandacht voor ons relationele veld, de wij-ruimte. In onze gezamenlijke sensitieve ruimte ontdekken we nieuwe dimensies, die we niet eerder konden aanraken. In een bedding van open en niet oordelende aandacht leren we helder en precies te worden in de resonantie die er tussen ons plaats vindt. We krijgen tools om oude pijnlijke relatie-programma’s te herkennen, te respecteren, te onderzoeken en te bevrijden. Mindful met elkaar communiceren opent nieuwe dimensies, die we door de stille zitmeditatie niet zomaar konden openen. We leren onszelf dieper te ontvangen doordat de ander ons ontvangt en spiegelt. We worden wakker voor de enorme potentie van leren en groeien middels onze wij-ruimte.

Het zesde principe: Liefdevolle intelligentie

De magie van mindful communiceren bloeit op als we de deze principes in de praktijk brengen. In ons samenzijn kan zich dan een kleurrijke nieuwe intelligentie tonen. We ontdekken met en bij elkaar een rijke bron van liefde, compassie en wijsheid, die in ons samenzijn als het ware versterkt, verdiept en verlevendigd wordt. Mindful communiceren wil zeggen dat we in de ontmoeting ruimte creëren, waarin zowel ik als de ander de gelegenheid heeft om meer te ontdekken over deze verrassende en zich verdiepende intelligentie. Door onze niet-sturende betrokkenheid geven we elkaar een bedding om elkaar dieper te begrijpen, in beweging te komen én groei mogelijk te maken die meer is dan wij individueel zouden kunnen. Hoe dit gebeurt is onvoorspelbaar. Het vraagt van ons de eigen plannen en veronderstellingen los te laten en te vertrouwen op de unieke intelligentie die in het spel tussen mij, jou en in onze ‘wij-ruimte’ werkzaam is.

Dynamisch samenleven

Al deze principes kunnen we leren en oefenen. Al deze principes helpen om de rijkdom in elkaar tot bloei te brengen. Je zult merken dat dit een hoop communicatietechnieken overbodig maakt. Want we zorgen door het toepassen van deze principes voor een gezond fundament: veilig, vrij én verbonden. Vrienden én tegenstanders zijn dan welkom. Communicatie, die gebruik maakt van deze principes draagt bij aan een dynamische samenleving die de moeilijkheden in ons leven niet vermijdt of bestrijdt maar benut als uitdaging om het wonder dat we zijn ten volle met elkaar te leven.

Dit is blog 1 in de serie Mindfulness in Relaties. Met vele oefeningen hoe je de kunst van mindful communiceren direct met de mensen om je heen kunt oefenen. Nieuwsgierig naar de volgende blog? Lees dan hier verder.

Deze blog is geschreven door Dorle Lommatzsch, hoofddocent aan de de Academie voor Open Bewustzijn.

De Academie verzorgt sinds 2010 opleidingen, workshops en trainingen op het gebied van mindfulness en communicatie. We zetten ons in voor vredesonderwijs en maatschappelijke vernieuwing in allerlei vormen. Klik hier en lees meer over ons aanbod.