Gedachten hebben een vreemde macht: ze kunnen ons ver weg brengen van de realiteit. Dat heeft een prachtige kant. We kunnen namelijk iets verzinnen wat helemaal niet bestaat: we kunnen dromen, ontwerpen, plannen en fantaseren. Onze gedachten zijn dan een eerste stap naar een daadwerkelijke realisatie. Maar natuurlijk heeft dit vermogen ook een schaduwkant: ten eerste kunnen we ons ook negatieve zaken voorstellen – wat onze criticus ook geregeld doet –  en ten tweede kunnen we met onze mentale activiteit compleet de relatie met de realiteit verliezen. En dat is prima, als het kort duurt, maar kan tot rampen leiden zoals burn-out of depressie als we dit niet weten te stoppen. Om mentaal gezond te kunnen functioneren hebben we daarom ook contact met onze gevoelens en ons lichaam nodig.

Mindfulness helpt ons verschillende dimensies van ons bewustzijn op te merken en te integreren: onze lichamelijke en zintuiglijke ervaringen, onze emoties én ons denken. Als alle drie dimensies goed met elkaar samenwerken en geïntegreerd zijn, dan zijn we veerkrachtig en in balans.
Hoe kunnen we nu ons denken natuurlijk aan laten sluiten op de twee andere dimensies van ons bewustzijn: onze emoties en onze lichamelijke gewaarwordingen?

Zoals we allemaal weten is vooral bij stressvolle gedachten de verleiding groot ons denkend uit de stress te willen bevrijden. Dat heet piekeren. Het levert – zoals inmiddels veel onderzoek aantoont – alleen maar meer stress op. Het is simpelweg niet effectief.

Dit is niet moeilijk om te begrijpen, maar breng het maar in de praktijk. Het vraagt heel wat meditatie-vaardigheid ons niet denkend uit de stress te willen redden. Onze criticus met zijn oordelend denken lijkt niet zomaar door een goed argument gestopt te kunnen worden.

Daarbij komt ook nog dat onze gedachten –  in de vorm van overtuigingen, meningen en aannames –  de neiging hebben verwarring te zaaien. Met goede argumenten, zonder blikken of blozen, verkopen ze ons groen voor rood. Ons denken wil ons vaak verleiden tot de strijd of iets waar of onwaar is. Het is door al die argumenten en gedachtencontructen vaak niet duidelijk of onze mind in een open staat verkeerd of in een reactie gevangen zit.
Maar wat kunnen we dan wel doen? Welk alternatief hebben we als we ons niet door de inhoud van onze gedachten willen laten verleiden tot nog meer redeneren, piekeren of bedenken?

Hier het goede nieuws: ons lijf weet het trefzeker! Ons lijf is niet in staat tot twijfelen. Onze lichaamssignalen zijn heldere en eenduidige boodschappers. Het alternatief is het opmerken van onze lichamelijke reactie n.a.v. een bepaalde gedachte.

Bij de training in het opmerken van ons denken worden we daarom uitgenodigd actief te navigeren naar de lichamelijke basis van een gedachte. Via het waarnemen van onze emoties leren we aandacht te schenken met welke lichamelijk reactie die emotie gepaard gaat. Sluit ons systeem zich af? Trekt het samen? Is er fragmentatie? Of is het open en breidt het zich uit, wordt het ruimer? Is er integratie?