Luisteren naar klanken helpt ons de aandacht te richten op het hier en nu. Het hier en nu in de ruimte om ons heen. Geluiden brengen ons in contact met ruimte. Merken we ruimte op die veilig is, dan kan onze hersenstam ontspannen. Dat wil zeggen: de diepste laag in ons brein ontspant en heeft van hieruit een heilzaam en ontspannend effect op de rest van ons brein. Onze emoties (het limbisch systeem) en ons denken (onze neocortex) kalmeren.

De ruimte waarin klanken verschijnen is daarbij meer dan een fysieke afmeting in lengte, breedte en diepte. Ruimte heeft voor ons ook een gevoelswaarde. Als we op vakantie gaan, willen we ruimte beleven, aan zee of in de bergen of in de natuur. Of we zeggen: ‘ik voel me ruim in mijn vel zitten’, ‘ik voel me opgeruimd’. Als we ruimte beleven ontstaat er een ervaring van vrijheid. En ook dit blijkt een heilzame werking te hebben op ons brein, met name op het limbische systeem, dat onze emoties reguleert.

Ruimte heeft ook invloed op de kwaliteit van onze aandacht. Onze aandacht is vaak óf ingespannen met verlies van overzicht óf we ontspannen en verliezen daarbij aandacht voor het detail. Als we bij de beoefening van mindfulness leren ruimte op te merken via geluiden dan ontstaat er ontspannen aandacht zonder dat onze alertheid of precisie afneemt. Onze aandacht krijgt de eigenschappen van een adelaar, die het hele landschap overziet en toch het kleinste diertje in het veld kan opmerken.

Er is een heel bijzonder instrument, dat veelal ook in meditatie wordt gebruikt. Een instrument dat het gemakkelijk maakt vrije en vriendelijke ruimte te beleven: de klankschaal. Klankschalen bieden bijzondere klanksensaties omdat ze een breed spectrum aan klanken en trillingen hebben. Dat kunnen trouwens ook sommige natuurgeluiden doen, zoals het ruisen van de zee of de geluiden van bladeren in de wind. Deze geluiden openen gemakkelijk een gevoel van kunnen ontspannen in de ruimte, zonder dat onze opmerkzaamheid teloor gaat.

Gevoelens van welzijn en vertrouwen ontstaan hierbij gemakkelijk. Onze aandacht ontspant, verandert van beperkt en ‘smal’ gefocust naar wijd en open gefocust. Ruim én precies. Ruim én helder. Ook als we zelf zingen of zoemen, kan door de trillingen van onze stem een gevoel van ruimte ontstaan. Bovendien wordt bij zingen of zoemen een deel van het autonome zenuwstelsel geactiveerd, dat bijdraagt aan een gevoel van verbondenheid. Dit is de ventrale vagus, die zorgt voor onze sociale afstemming met onze omgeving. Ook het zingen van mantra’s heeft dit effect. Met name in het Tibetaanse boeddhisme wordt veel gebruik gemaakt van het zingen en beleven van klanken via mantra’s..

‘Helende Tibetaanse klanken’ van Tenzin Wangyal is een inspirerend boekje waarin je kennis kunt maken met de werking van klanken op je geest, de ervaring van ruimte, en de relatie tot emoties en het lichaam volgens de oude bönboeddhistische traditie.

Tenzin Wangyal Rinpoche geeft al lange tijd onderricht in het westen en bezoekt jaarlijks Nederland. Hij maakt deze oude traditionele leer toegankelijk voor ons dagelijkse leven.