Blog 12 in de serie Mindfulness in Relaties
Als je eenmaal ervaring hebt opgebouwd in de kunst van mindful communiceren dan weet je inmiddels van de veiligheid en het vertrouwen dat er in het samenzijn – in onze wij-ruimte – ontstaat. Dan weet je van de wonderlijke resonantie die maakt dat ieder van ons opbloeit, leert en ontdekt in een nieuwe dimensie van samenzijn. We ontdekken bovendien nieuwe creativiteit om ook de moeilijke momenten in onze relaties vruchtbaar te maken. Door de spiegeling en erkenning van de ander voelen we ons wezenlijk gezien om meer tot ons wezen te komen.
Ons brein heeft dit waarschijnlijk ook na een aantal keren oefenen onthouden en werkt nu beter mee, door de positieve herinneringen aan een creatief en veilig samenzijn op te slaan. Dat schept een basis om samen nieuwe gebieden te verkennen.
Abhidhamma
Kunnen we elkaar helpen onze schoonheid, onze liefde, onze wijsheid en kostbaarheid te leven? Is er een reële mogelijkheid ons samenzijn zo gestalte te geven, dat we onze oorspronkelijke, diepste natuur in elkaar leren herkennen? Kunnen we elkaar helpen onze boeddha-natuur te doen ontwaken?
In de Abhidhamma – een belangrijk document uit de boeddhistische psychologie – blijkt er een heel gebied van onderzoek en groei te zijn naar gebieden waar we niet meer gevangen zijn in onze identificaties met ons ego. Een rijke dimensie waarin we ons hoogste potentieel – onze oorspronkelijke natuur – meer en meer realiseren. Zou het mogelijk zijn deze gebieden samen mindful te verkennen?
Onrealistisch vergezicht
Onze boeddha-natuur realiseren door met elkaar mindful te communiceren, klinkt misschien als een onrealistisch vergezicht. Vreemd genoeg zijn we vaak bang om het beste in onszelf voor mogelijk te houden en aan het licht te laten komen. Maar begint niet elke nieuwe ontwikkeling met het lef het onmogelijke voor mogelijk te houden? Wat zou er gebeuren als we zo’n stoutmoedig onderzoek met elkaar gaan verkennen? Kan onze relatie een voertuig worden van wederzijdse bevrijding?
Herkennen van de valkuilen
Onze criticus heeft hier natuurlijk onmiddellijk bewaar tegen. Ze waarschuwt ons dat we niet arrogant moeten worden. En bovendien is ze gewend relaties te beschouwen als onbetrouwbare geluksbrengers of directe probleemveroorzakers. Ze wil ons behoeden voor mogelijke reacties van anderen, die ons tot de orde roepen om ons keurig bij het bekende te houden. Wellicht ontbloten we ons en maken ons belachelijk. We hebben immers allemaal oude pijnlijke herinneringen waarin we levendig en vol vertrouwen onze wereld wilden ontdekken maar door de ander teruggefloten werden, bot bejegend of compleet genegeerd werden. Ervaringen waarin onze schoonheid, toewijding en creatieve expressie geen plek kregen.
Het werk van ons brein
Het is goed om onze geschiedenis te herkennen en met respect te bejegenen. Ons ego in de vorm van de innerlijke criticus doet het werk, waarvoor die gemaakt is: voorspellingen doen op basis van informatie uit het verleden. Hier is ook niets mis mee, zolang we ons niet identificeren met dit soort reacties uit ons voorgeprogrammeerd brein. Je kunt zeggen: “Ah, interessant. Wat wil mijn criticus bereiken door dit soort opmerkingen? Ah, ik zie het. Zij wil ervoor zorgen dat ik stop met het onderzoek naar mijn kracht, schoonheid en wijsheid. Mmmm, kan ik de bezorgdheid van mijn criticus respecteren en begrijpen? Kan ik mijn geschiedenis eren, die maakt dat mijn criticus me wil waarschuwen? Is het mogelijk door te gaan met het onderzoek naar onze rijkdom, omdat wij meer zijn dan onze ego-reacties?”
Deze vragen kunnen ons bevrijden, omdat we ons herinneren aan het diepe bewustzijn dat op ons wacht, voorbij onze geconditioneerde patronen. Nu zijn we weer vrij om de creatieve ruimte te betreden, voorbij onze geschiedenis. Een ruimte van onderzoek waarin we onze oorspronkelijke open staat-van-zijn met de ander durven exploreren. Nu staat ons een veilige basis ter beschikking om de stap te zetten waarin we de boeddha-natuur in onszelf en de ander kunnen gaan verkennen.
Met de volgende partneroefening kun je dat samen onderzoeken.
Voorbereiding
Doe eerst de basisoefening van blog 7: De kunst van mindful spreken.
Dit zijn 4 stappen, waarin je de basis legt voor een mindful dialoog.
De vier stappen
Onderzoek om en om wat er op dit moment in je lichaam speelt. Ieder 2 minuten
Geef zo ook woorden aan wat er op dit moment aan emoties speelt. Ieder 2 minuten
Richt je op de wereld van je gedachten en beschrijf wat je waarneemt. Ieder 2 minuten
Geef nu aandacht aan het geheel van je onderzoek vanuit panoramisch bewustzijn. Ieder 4 minuten
Oefening: de boeddha-natuur in elkaar herkennen
Richt je nu op je vermogen om getuige te zijn van al deze dimensies in je bewustzijn. Wat voor een sfeer heeft deze getuige? Welke kwaliteiten tonen zich als we present zijn in een bedding van open, milde en niet oordelende aandacht?
Is die getuige open? Herken je wijsheid of liefde in zijn getuigenis, misschien compassie? Of een andere kwaliteit?
Neem de tijd om dit bij jezelf te ontdekken. Je hebt dit nodig voor de volgende stap.
Degene die mindful spreekt begint nu het onderzoek met de zin:
“Als ik spreek vanuit de liefdevolle getuige, dan… “ en voltooit deze zin met wat er spontaan opkomt. Je kunt in deze zin ook andere eigenschappen benoemen: B.v. wijze, open, benieuwde getuige. Het is belangrijk om een kwaliteit te kiezen die voor jou natuurlijk en dichtbij voelt.
Daarna wisselen jullie direct van rol. Je partner maakt nu de volgende zin af:
“Als ik jou hoor spreken vanuit de liefdevolle (open, wijze, compassievolle etc) getuige, dan…
Samen hebben jullie hiervoor 5-10 minuten.
Wissel dan van rol.
Als je wilt kun je van hieruit een nog diepere dimensie verkennen, waarin zelfs de getuige oplost.
Hiervoor begint het onderzoek van degene die mindful spreekt met de zin:
“Als ik spreek vanuit open gewaarzijn, dan… “ en voltooit deze zin met wat er spontaan opkomt.
Daarna wisselen jullie direct van rol. Je partner maakt nu de volgende zin af:
“Als ik jou hoor spreken vanuit open gewaarzijn, dan…”
Samen hebben jullie hiervoor 5-10 minuten.
Wissel dan van rol.
Neem hierna de tijd om uit te wisselen wat dit onderzoek doet bij ieder van jullie en in jullie gezamenlijke ruimte van onderzoek.
Wat ontdekken jullie in jezelf en in de ander?
Wat ontdekken jullie in de sensitieve ruimte van jullie samenzijn, de wij-ruimte?
Dit is de laatste blog van 12 in de serie Mindfulness in Relaties.
Wil je de hele serie lezen? Start dan bij blog 1: De basis van mindful communiceren
Deze blog is geschreven door Dorle Lommatzsch, hoofddocent aan de de Academie voor Open Bewustzijn.
De Academie verzorgt sinds 2010 opleidingen, workshops en trainingen op het gebied van mindfulness en communicatie. We zetten ons in voor vredesonderwijs en maatschappelijke vernieuwing in allerlei vormen. Klik hier en lees meer over ons aanbod.