In deze oefening roepen we herinneringen op en onderzoeken hoe ons autonome zenuwstelsel hierop reageert. Door dit met mindful bewustzijn gewaar te zijn, trainen we ons vermogen om de instinctieve energie achter emoties en gedachten bewust waar te nemen. Als we in staat zijn onze instinctieve reacties waar te nemen, te respecteren en te waarderen dan leren we bewust samen te werken met de informatie die het lichaam ons wil geven. We worden heel, we worden meer eens met onszelf.

Je ziet hieronder zes beelden die overeenkomen met de zes staten die ons autonome zenuwstelsel kent: drie in de veilige modus, en drie in de onveilige modus. Oftewel: drie, waarbij we verbondenheid voelen met het leven en met anderen, en drie waar we strijd en afgescheidenheid voelen.

Hier de eerste:

Dorsale vagus in de veilige modus

Samen in diepe rust
Zelfs als we slapen in ons eentje,
is er in de diepte verbinding en geborgenheid

Ga een herinnering oproepen waarin jij voelde dat je  diep ontspannen kon rusten en herstellen. Dat kan heerlijk alleen in je bed zijn, maar ook heerlijk samen op de bank. Of, zoals deze foto laat zien: in een diep stil samenzijn.

Hoe reageert je autonome zenuwstelsel op deze herinnering? Neem hier de tijd voor en schrijf het eventueel op.

Sympathicus in de veilige modus

Dansen, spelen, het bruisende leven, uitdagingen aangaan

Herinner je een moment dat je uitbundig en energiek was. Misschien bij een wedstrijd, of bij het leveren van een prestatie. Misschien een moment van plagen en humor, van uitdagen en uitdagingen aangaan.
Wat gebeurt er in jouw autonome zenuwstelsel, als je deze herinnering oproept? Hoe reageert je lijf? Je adem? Je gevoel van ruimte?
Schrijf eventueel op wat je waarneemt.

Ventrale vagus in de veilige modus

Een dans van geven en nemen
Ik voel dat jij me voelt
Ik zie dat jij me ziet
Ik voel resonantie
Soms uitdagend, soms rustig, maar altijd in verbinding

Herinner je een moment dat je met een vriend samen was. Een moment waarin er vanzelfsprekend begrip was, elkaar aanvoelen en aanvullen. Of op je werk, een moment van samenwerking waarin ieder tot zijn recht kwam. Of een moment in een groep, waarin iedereen een plek had en er verschillen mochten zijn.
Hoe reageert je autonome zenuwstelsel op zo’n  herinnering? Misschien dat er juist herinneringen optreden, die het tegendeel zijn van zo’n ervaring. Dat is niet iets fouts. Merk het op, het hoeft niet weg. En kijk dan opnieuw hoe je lichaam reageert als je een fijn samenzijn herinnert.

Ventrale vagus in de onveilige modus

Alert worden
Waarschuwen
Grenzen stellen
Ongemak communiceren

Herinner je nu een moment waarin het in de communicatie stroef liep. Een moment van misverstand, misschien onbegrip. Of een moment waarbij je en onprettige boodschap moest brengen of moest ontvangen.
Hoe reageert je autonome zenuwstelsel op deze herinnering? Hoe reageert je lijf? En waar voel je dit? Hier is het extra belangrijk om niet naar denken of emoties te gaan. Merk alleen op wat er in je lijf gebeurt n.a.v. deze stressvolle herinnering.

Schrijf eventueel op wat je hierbij opvalt.

Mocht deze herinnering voor jou pittig zijn, keer dan terug naar een van de eerste drie herinneringen en voel opnieuw hoe dat is in je lijf. Je verankert je autonome zenuwstelsel hierdoor opnieuw in veiligheid.
Als je nog een uitdaging aan wilt gaan, onderzoek dan verder. Zo niet, stop hier met de oefening. Wat heb jij tot nu toe over jouw autonome zenuwstelsel ervaren? Wat valt je op?

Sympathicus in de onveilige modus

Boos en geïrriteerd worden
Afstand voelen
Verontwaardiging.
Vechten voor je gelijk

Denk nu eens aan een persoon die jij moeilijk vindt en waarbij jij je boos of geïrriteerd voelde.

Let op: ook hier is de verleiding groot om over deze persoon na te denken. Ga in plaats daarvan met je aandacht naar je lichaam. Hoe reageert je autonome zenuwstelsel op de herinnering van de ‘moeilijke persoon’? Voel je niet verantwoordelijk voor de reactie. Die komt vanzelf en automatisch op. Waar je wel een keuze hebt is hoe je hiermee omgaat. Kun je open blijven exploreren? Kun je bij het voelen van je lijf blijven? Wat neem je dan waar? Schrijf eventueel op wat je hierbij waarneemt.

Ook hier weer kun je besluiten om je onderzoek af te ronden. Eindig dan altijd met een van de herinneringen van de eerste drie staten en hoe dat in je lijf voelde. Gun jezelf de tijd om hiervan bewust te worden. Wat neem je dan waar?

Als je nog een uitdagende herinnering wilt onderzoeken, ga dan verder:

Dorsale vagus in de onveilige modus

Onmacht
Terugtrekken,
Stilvallen
Totaal contactverlies

Herinner je nu een moment waarbij je je aan je lot overgelaten voelde. Een moment waarin je geen hulp of contact meer ervoer. Misschien zelfs een moment van wanhoop. Welk beeld komt er dan op? Hoe reageert je lijf op dit beeld of de herinnering? Let op: het kan zijn dat je ‘niets’ voelt. Ook dat is waardevolle informatie. Niet-voelen is een van de beschermingsreacties van ons AZS bij een ervaring die teveel was. Blijf hier heel kort bij stilstaan, zodat je weer weet hoe dat voelde. Keer terug naar een van de veilige herinneringen en gun je de tijd om hier uit te rusten. Het kan een tijdje duren, voordat je de de veilige gewaarwordingen weer kunt voelen.

Deze oefening helpt je om in het dagelijkse leven de verschillende staten van het autonome zenuwstelsel te leren herkennen. De oefening helpt je om minder verstrikt te raken in denken en emoties, en meer helderheid te ontwikkelen of een ervaring veilig is of onveilig. Door mindful hierbij stil te staan ontwikkelen we overzicht. Door ons uit te nodigen steeds weer naar veiligheid terug te navigeren, ontwikkelen we veerkracht.